Wszyscy żyjemy i pracujemy w Å›rodowisku cyfrowym. Dostawy produktów, usÅ‚ug i innych udogodnieÅ„ sÄ… możliwe dziÄ™ki technologiom cyfrowym przekraczajÄ…cym granice i oddziaÅ‚ujÄ…cym na życie dużej części Å›wiatowej populacji. Odzwierciedla to jednÄ… z najistotniejszych cech sektora żywnoÅ›ci – wszyscy go potrzebujÄ… i polegajÄ… na nim.
Prawie to samo można powiedzieć o standardach. Standaryzacja, zazwyczaj zachodzÄ…ca w sposób niezauważalny, rozwinęła siÄ™ w minionym stuleciu na caÅ‚ym Å›wiecie jako fundamentalny i niezbÄ™dny element infrastruktury ekonomicznej i spoÅ‚ecznej. Standardy sÄ… zazwyczaj opracowywane przez grupy ekspertów w danej dziedzinie reprezentujÄ…cych istotne podmioty na różnorodnych rynkach (wÅ‚Ä…cznie z konsumentem koÅ„cowym), dziaÅ‚ajÄ…cych na poziomie krajowym i miÄ™dzynarodowym.
Cyfryzacja dostaw żywności
Åšrodowisko cyfrowe dokonuje transformacji procesów zwiÄ…zanych z produkcjÄ… i dystrybucjÄ… żywnoÅ›ci. Od maszyn rolniczych sterowanych przez satelity po ekologiczne opakowania – obniża koszty, zwiÄ™ksza niezawodność i otwiera nowe horyzonty. Tendencja ta – okreÅ›lana czasem jako „PrzemysÅ‚ 4.0” – nie posiada granic praktycznego zastosowania, jednak standardy sÄ… konieczne dla zapewnienia kompatybilnoÅ›ci, integracji oraz powszechnej wymiany wiedzy i oczekiwaÅ„.
BiorÄ…c pod uwagÄ™, że prognozowana liczba ludzi na Å›wiecie wzroÅ›nie w najbliższych 30 latach o 2 miliardy oraz uwzglÄ™dniajÄ…c uzasadnione rosnÄ…ce oczekiwania najuboższych spoÅ‚eczeÅ„stw, niezawodna i zrównoważona produkcja żywnoÅ›ci (oraz jej wydajna dystrybucja) musi w tym czasie wzrosnąć dwukrotnie, co wymaga innowacyjnoÅ›ci, wyobraźni i inwestycji. Standardy ewoluujÄ…, odzwierciedlajÄ…c rozwój technologii i rynków, ale mogÄ… one również być stosowane do ich wspierania i promowania. Integracja elastycznego i Å‚atwego do adaptacji systemu standaryzacji w drodze produktu od koncepcji do sklepowej póÅ‚ki jest atrakcyjnym, szybkim i opÅ‚acalnym sposobem zapewnienia wiarygodnoÅ›ci produktu, uÅ‚atwiajÄ…cym uzyskanie wsparcia finansowego oraz osiÄ…gniÄ™cie akceptacji na rynku.
Standardy we wszystkich sektorach przechodzÄ… w kierunku rozwiÄ…zaÅ„ cyfrowych okreÅ›lanych czasem skrótem SMART – semantyczne, możliwe do zastosowania przez maszyny, czytelne i przenoÅ›ne. Branża żywnoÅ›ci i napojów tradycyjnie stosowaÅ‚a technologie udoskonalonego sprzÄ™tu „analogowego” w poÅ‚Ä…czeniu z zaawansowanymi technologiami elektronicznymi w wielu lokalizacjach i na wszystkich poziomach Å‚aÅ„cucha dostaw. Zapewnienie ich wspóÅ‚dziaÅ‚ania i kompatybilnoÅ›ci jest wiÄ™c niezwykle istotne w celu zapewnienia pÅ‚ynnej produkcji oraz osiÄ…gniÄ™cia oszczÄ™dnoÅ›ci i wydajnoÅ›ci w gospodarowaniu zasobami. Standardy w branży spożywczej (we wszystkich formatach, wÅ‚Ä…cznie z cyfrowym) mogÄ… uÅ‚atwić speÅ‚nienie powyższych wymogów, a także zapewnić rozwiÄ…zanie problemu zaufania do danych.
Przejrzystość danych jest przykÅ‚adem istotnych korzyÅ›ci, jakie można osiÄ…gnąć w zwiÄ…zku z informacjÄ… o pochodzeniu surowców. CzÄ™sto jednak pojawiajÄ… siÄ™ pytania o to, kto wprowadza dane, kto je kontroluje i w jaki sposób sÄ… one zabezpieczone przed osobami próbujÄ…cymi wyrzÄ…dzić szkody lub zÅ‚amać zabezpieczenia. OdpowiedziÄ… na te pytania może być opracowanie standardów umożliwiajÄ…cych skrupulatny nadzór nad danymi, przy czym standardy w przyszÅ‚oÅ›ci powinny konsolidować konkretne parametry różnych produktów z normami zapewniajÄ…cymi jakość danych.
Wszystkie podmioty zainteresowane muszÄ… mieć zaufanie do Å‚aÅ„cuchów dostaw żywnoÅ›ci, zaÅ› jakość danych musi być istotnÄ… kwestiÄ… uwzglÄ™dnianÄ… przed organy opracowujÄ…ce normy. Komitet ISO do spraw danych przemysÅ‚owych (ISO/TC 184/SC 4) uwzglÄ™dnia, na przykÅ‚ad, wiele aspektów jakoÅ›ci danych w normach, w tym w wielu częściach ISO 8000 dotyczÄ…cej jakoÅ›ci danych. Wiadomo już, że bÅ‚Ä…d w danych może prowadzić do spektakularnej porażki – jak byÅ‚o w przypadku sondy Mars Climate Orbiter, gdy jedna wartość w jednym elektroniczny pliku zostaÅ‚a bÅ‚Ä™dnie zinterpretowana, uniemożliwiajÄ…c jej przetrwanie w atmosferze Marsa. Sytuacja może być też banalna jak w przypadku wymyÅ›lonej historii krowy Stokrotki, urodzonej w marcu 2019 r., poddanej wymaganym szczepieniom i diecie, po czym ubitej i wprowadzonej do Å‚aÅ„cucha żywnoÅ›ciowego w listopadzie 2019 r. Wszystkie dane o jej życiu sÄ… aktualne i sÄ… przechowywane w blockchain, ale... Stokrotka to nie krowa, a Å›winia, zaÅ› dane wprowadzone bÅ‚Ä™dnie (przypadkowo lub celowo) mogÄ… prowadzić do utraty zaufania klientów. PrzykÅ‚ad ten może nie robi tak wielkiego wrażenia jak rozbity statek kosmiczny, lecz bÅ‚Ä™dne dane w Å‚aÅ„cuchu dostaw żywnoÅ›ci uniemożliwiajÄ… osiÄ…gniÄ™cie kompatybilnoÅ›ci i zapewnienie pewnoÅ›ci naszym klientom.
Standardy w sektorze spożywczym
PrzykÅ‚adem standardów w sektorze spożywczym mogÄ… być znane już narzÄ™dzia takie jak PAS 7000 do zarzÄ…dzania ryzykiem w Å‚aÅ„cuchu dostaw, pomagajÄ…ce organizacjom w tworzeniu modelu informacji o Å‚aÅ„cuchu dostaw, umożliwiajÄ…c dostawcom konsekwentne wykazywanie swoich uprawnieÅ„. W przyszÅ‚oÅ›ci może on przybrać format cyfrowy, umożliwiajÄ…cy zastosowanie z istniejÄ…cymi i nowymi systemami. Kolejnym interesujÄ…cym standardem z punktu widzenia treÅ›ci jest PAS 96, którego celem jest ochrona żywnoÅ›ci i napojów przed atakiem. Inne kluczowe standardy w systemach zarzÄ…dzania mogÄ… być również stosowane do bezpieczeÅ„stwa żywnoÅ›ci, w tym ISO 14001 do zarzÄ…dzania Å›rodowiskowego oraz ISO 50001 do zarzÄ…dzania energiÄ… (w celu wspierania zakÅ‚adów w redukcji emisji dwutlenku wÄ™gla oraz obniżeniu kosztów poprzez zwiÄ™kszenie wydajnoÅ›ci). Wszystkie wymienione standardy systemów zarzÄ…dzania zapewniajÄ… firmom doskonaÅ‚e podstawy do prowadzenia efektywnej wymiany handlowej z globalnymi partnerami oraz mogÄ… zostać w przyszÅ‚oÅ›ci dostarczone organizacjom w formie bardziej dostosowanej do ich potrzeb, zarówno w formacie cyfrowym, jak i Å‚Ä…cznie z narzÄ™dziami do badaÅ„, interpretacji i adaptacji. Już obecnie sÄ… one dobrze dostosowane do Å›rodowiska cyfrowego, ponieważ ich zadaniem jest optymalizacja praktyk i procesów. MajÄ… one ogólny charakter i można je stosować w branży spożywczej równie dobrze jak w przemyÅ›le motoryzacyjnym lub lotniczym. Kolejnym dobrze znanym przykÅ‚adem jest norma ISO 9001 ZarzÄ…dzanie jakoÅ›ciÄ…, która spowodowaÅ‚a transformacjÄ™ przedsiÄ™biorstw w skali Å›wiatowej.
Normy oparte na miÄ™dzynarodowym konsensusie, opracowane, dostarczane i stosowane przy pomocy stale rozwijajÄ…cej siÄ™ technologii cyfrowej majÄ… na celu wspieranie jednolitego podejÅ›cia i najlepszych praktyk oraz oferujÄ… solidne podstawy wymiany oczekiwaÅ„ i wzrostu zaufania. IstniejÄ… one już w epoce cyfrowej, aby wspierać firmy w rozwijaniu zaufania wÅ›ród pracowników, klientów i dostawców, a jeżeli w niektórych przypadkach nie sÄ… jeszcze zintegrowane z technologiami cyfrowymi, najprawdopodobniej stanie siÄ™ to w najbliższej przyszÅ‚oÅ›ci.
jest Kierownikiem ZespoÅ‚u ds. Branży Spożywczej (Standardy) w BSI, MiÄ™dzynarodowej Organizacji ds. Opracowania Standardów oraz Krajowej Instytucji ds. Norm w Wielkiej Brytanii. Ma ponad dziesiÄ™cioletnie doÅ›wiadczenie w dziedzinie standaryzacji zdobyte w pracy z przedstawicielami akcjonariuszy oraz wiodÄ…cych brytyjskich komisji ds. bezpieczeÅ„stwa żywnoÅ›ci, jakoÅ›ci oraz bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy, a także w opracowywaniu praktycznych rozwiÄ…zaÅ„ w dziedzinie norm w obszarach zainteresowania rzÄ…du, przemysÅ‚u oraz spoÅ‚eczeÅ„stwa obywatelskiego.
ArtykuÅ‚ opublikowany oryginalnie w magazynie „
